Người lính vỡ trận - The lost soldier

Quế Anh (oil pastel on paper)
Vườn hoa trái phá - The fruits garden of the war

A la mémoire de mon frère, du mauvais côté de la guerre du Vietnam, perdu sans laisser de traces dans les affres des derniers mois avril-mai 1975 de la guerre.
Le Soldat Perdu

Des images d’enfants sont imprimés dans notre mémoire, nos aspirations, nos illusions et nos vélléités.
Aussi dur que soit notre désir de justice et de vérité, toujours en nous il y a la plaie immense de la défaite.
Nous rêvons debout et nous sommes si résignés.
Mais de la ville, entendons nous la clameur? Et résonne-t-elle, la fanfare de la victoire avec les dieux nouveaux et les adulateurs soumis? Nous serons le dernier à avoir le courage, l’homme à emporter l’étendard des vaincus de la lutte absurde et de la guerre perdue.
Nous portons au cou, semble-t-il, la lourde pierre de notre destinée.
De tous les combats futiles, nous portons au front une balle coincée (déviée pour que la vie subsiste), comme de notre naissance la marque idélébile.

Notre vie est une partie d’échecs dont nous refusons confusément la règle.
Quand se lève le jour, nous voyons sur le mur se faufiler des ombres dont nous n’avons pas su et nous ne saurons jamais deviner le rêve et le désespoir.
Notre vie est une femme aux yeux clairs qui se voilent lentement à la bruine du soir, un enfant à bercer, à tenir par la main et qui marche à côté des autres sans amour ni trop de haine.
Nous sommes étrangers et inconnus dans notre ville, innocents de notre propre jeunesse, quelle prostituée pure dont nous ne prononçons pas le nom mais le souvenir réchauffe la nuit de notre hiver.

Nous sommes à l’image de l’ombre qui s’allonge, là où il y a le silence et la solitude, là où notre vue s’obscurcit avec la ville endormie dans le lointain.
Nous sommes tels que ce soldat nu, tendu comme une flèche pointée vers le zénith et qui se dresse contre la mer.
Nous sommes tels que cet homme qui se laisse enfin flotter vers le large par la monotonie fataliste de ses tours de bras, dans la plénitude finale de la liberté bienfaisainte – jusqu’à ce que le ciel devienne noir, les étoiles scintillent et la ville paraisse se réveiller de ses lumières lointaines.
Et nous sentirons soudain la froideur des profondeurs, la houle qui nous happe, quand nous nous retournons pour regarder encore une fois la dernière des étoiles.
nvt 1976

(in the following the english translation by P. Gallagher, professor of Mathematics department- Columbia University. New York city)


Tôi viết bài thơ tiếng Pháp “Le Soldat Perdu” năm 1976, tưởng niệm đến người anh ruột Ngô Văn Tân, thiếu tá quân đội Việt Nam Cộng Hoà, năm 1973 giải ngũ vì bị thương nặng trong chiến trận biên giới Cao Miên (một mảnh đạn hằn yên trong xương sọ ở trán).

Tháng 5.1975, như tất cả các cựu chiến binh Cộng Hoà được lệnh phải trình diện để đưa vào trại “cải tạo” của “cách mạng xã hội chủ nghĩa”, anh đã lặng lẽ bỏ vợ con ( một người vợ có tật và năm con dại) ra đi với khẩu súng tuỳ thân thiếu tá. Ra đi về đâu một buổi sáng tháng 5.1975? Gia đình cho đến bây giờ (2007) không có một tin tức mỏng manh nào. Anh ra đi vào tuổi 47..

Dưới đây là hai bài phỏng dịch “Le Soldat Perdu”. Bài tiếng Anh của giáo sư Patrick Gallagher Đại học Columbia - New York City. Bài phỏng dịch tiếng Việt của chính tôi.
NVT



Người lính vỡ trận
để tưởng niệm người anh của tôi

Còn trong ký ức những hình ảnh của ngày thơ, trong tim những hoài mong, phấn chấn ảo vọng, chúng ta tìm đến công lý và sự thật, nhưng mãi mãi trong chúng ta niệm sầu thất bại. Chúng ta lang thang mộng du trong thành phố vang dội tiếng ca của ngạo thần chiến thắng, tiếng reo của bầy chiên khấu đầu. Chúng ta là người lính cuối cùng mang trên vai ngọn cờ bại trận, như hòn đá oan khiên định mệnh. Trong cuộc chiến tương tàn vô ý nghĩa, chúng ta là kẻ ngã trận, mang trên mình thương tích, trong xương thịt những mảnh đạn vỡ như những vết chàm đã có từ buổi ra đời.

Cuộc đời là ván cờ mà chúng ta không tuân theo thế trận. Khi ngày lên chúng ta là bóng đen di hình trên tường đổ, ôm mang ước mơ và tuyệt vọng không lời. Cuộc đời là người đàn bà mắt sáng, đôi mắt lung linh mờ dần trong sương xuống của màn đêm, là đứa bé dìu dắt bàn tay mềm giữa đám người dửng dưng không thương yêu không hận thù. Chúng ta lạc lõng trong thành phố của chúng ta, không sám hối gì cho một tuổi trẻ hăng say quyết liệt. Tuổi trẻ của chúng ta! Người kỹ nữ mà chúng ta không nói tên, nhưng kỷ niệm trở về sưởi ấm đêm đông.

Chúng ta lẩn vào bóng tối im lìm cô liêu, chiếc thân trần truồng trên bãi biển chĩa thẳng vào không trung khi thành phố đang vào trong giấc ngủ. Rồi chúng ta bơi dạt ra khơi, nhịp nhàng đập nước, tự do không cùng ( cho đến khi tất cả bầu trời đều đen tối, chỉ còn một vài vì sao lấp lánh và thành phố ẩn hiện ánh đèn xa thẳm). Chúng ta bỗng cảm thấy cái lạnh của vực sâu, ngọn sóng ngầm cuốn chìm chúng ta cùng trời đất, khi chúng ta quay mình nhìn lại chỉ thấy một vì sao.

2007


The Lost Soldier
In memory of my brother, caught in the wrong side of the Vietnam war, lost away in the last days of the war (avril-may 1975) without leaving any hint about his fate. NVT

As children-pictures printed in our memory aspirations illusions and whims, with all our desire for justice and truth, there is in us the wound of defeat.
We are dreamer but we know to resign.

Victory fanfares resound from the town, adulators applaud and bow before the new gods but we are the last soldier to have courage and carry the flag of the vanquished in a lost war. We have the destiny stone fastened around our neck and a shameful souvenir bullet stuck in our forehead as an indelible birthmark.

Our life is a game of chess in which we reject the rules. We are but shadows creeping along the walls with unconfessed dreams and despair.
Our life is like a woman with clear eyes dimmed by the evening mist or like a child to be nursed and to be taken by the hands with neither love nor hate.
We are stranger in our town but innocent of our past youth. Our past youth! A lady of the night, whose name we do not whisper but whose memory warms our winter nights.

Lenghthening image in silence and solitude on the beach under a darkening sky, with the town asleep in the faraway we are a naked soldier pointing to the sky and facing the sea.

And now we are floating out swimming with monotonous fatalism bathed in final beneficient liberty (until the sky becomes dark, the stars scintillate and the town turns on its light).

Then suddenly we feel the coldness of the deep and pulled by the waves when we turn to look for the last time at the stars.

Translation of
Patrick Gallagher- Saigon1998