Thông diễn học - Hermeneutics

Ký họa Quế Anh (sáp màu trên giấy) Hoang vu - Wilderness

Thông diễn học (trích)……

……..

Chỉ sáng tạo ta mới thật sống.Với quan điểm đó, đặc biệt nữa để thoát ly cái không gian lý luận cò kè đo đếm một hai (như Bùi Giáng nói) của khoa học kỹ thuật, triết học tư biện đương đại, Thông Diễn Học coi nghệ thuật là phần tất yếu của thử tại ( Dasein=Being). Chúng ta có nghệ thuật để không phải chìm đắm vì sự thật ( Nietzsche: We have art not to perish by the truth ). Những sự thật của xã hội khoa học kỹ thuật là những sự thật giáo điều của chuyên viên máy móc kỹ xảo, những sự thật thực tiễn của kinh tế gia tư bản và lợi nhuận, những sự thật chân phương phù phiếm xu thời….Để thoát ly ra khỏi những sự thật hữu hạn (từ của Hegel), triết học đương đại nhận định rằng trong thế giới hiện sinh ( die lebenswelt=the living-in-world, riêng tư mỗi người) có những bóng tối, những miền đất hoang vu mà ta không nhất định phải khai hoang, mà trái lại cảm nhận cái âm u huyền bí hoang dã mà ta hân hoan tìm đến, đi ra khỏi cái ồn ào ánh điện chói chang của những thủ phủ chọc trời. Những miền đất hoang vu là những miền đất của nghệ thuật, của thi ca. Chính đây là một khái niệm căn bản phổ biến vô hạn của Thông Diễn Học. Khi ta thông diễn giải hay nói một cách khác, khi ta giải cấu một hiện tượng ngoại tại nào, tha nhân, tác phẩm văn chương, hội họa…, ta phải biết cảm nhận cái miền hoang vu của hiện tượng, cảm nhận với tiềm ẩn thi ca, nghệ thuật của chính mình. Và như thế, chúng ta thật sáng tạo, vì luôn luôn trong nơi bí hiểm hoang vu là những góc trời chưa ai từng đến, mà chỉ người thám hiểm mới biết tìm ra, góc trời của hiện tượng mà cũng là của chính mình.

………

Khổng học là lập thân trong khuôn khổ gia đình và xã hội. Kẻ sĩ là kẻ dấn thân cho gia đình và xã hội, duy trì nề nếp và trật tự cộng đồng, Thông diễn học đương thời cũng là minh triết lập thân, nhưng lập thân trong cái tự do tuyệt đối bản chất của ego , của con người. Nhưng sự tự do đó không phải là hoàn toàn tự kỷ. Con người suy tư, con người nghệ sĩ cũng là con người rộng lượng dấn thân âm thầm từ bản thân mình tạo dựng cùng tha nhân một cộng đồng của lương tri. Thông diễn học là triết học của cá nhân, không có vấn đề đại ngôn giáo điều. Phủ nhận sự khống chế của khoa học kỹ thuật, phủ nhận xã hội hiện đại, phủ nhận sự vô tư đại chúng, Thông diễn học, triết học đương thời, là hậu hiện đại trong cái nghĩa, nhìn nhận xã hội đại chúng hiện đại chứa đựng những nghịch lý văn học kỹ nghệ tư bản lợi nhuận (Theodor Adorno), kỹ thuật để chinh phục thiên nhiên, vũ khí càng ngày càng tân tiến để tàn bạo giết hại lẫn nhau.., tất cả phản ảnh một quá trình hiện đại không hoàn tất (J.Habermas). Thông diễn học là phương thức của chúng ta mỗi người tìm lại chính ta. Trong cái nghĩa đó cũng là một sự lạc quan dấn thân, chờ đợi một thế giới ngày mai hoàn mỹ.

Tháng 2 năm 2009

Ngô Văn Tao- Thông diễn học www.gio-o.com